Fotograaf in Limburg: Hoe werkt autofocus?
Autofocus, we denken er eigenlijk niet meer over na, maar hoe werkt autofocus ten opzichte van manuele focus? Zijn er voordelen of nadelen, zo ja welke? In deze blog vertel ik je als fotograaf in Limburg graag meer over de werking van je camera. Met wat hulp van het Focus magazine en eigen ervaringen met verschillende camera's, zowel analoog als digitaal, zowel compact als systeemcamera en DSLR.
Automatische scherpstelling van camera's is tegenwoordig zo normaal geworden dat we er niet eens meer bij stilstaan. Als we op een bepaald punt willen scherpstellen hoeven we, bij sommige camera's, maar met onze vinger het gewenste punt op het scherm aan te raken en de camera voert het uit. Ogen worden automatisch gededecteerd alsook een smile. Hierop reageert de camera en zelf hoef je het apparaat alleen nog maar vast te houden. Of dit fotografie is te noemen, daar zijn de meningen over verdeeld.
Ik ben opgegroeid met analoge camera's waarbij je handmatig moest scherpstellen. Ietsje later kwam er zo'n zwart plastic apparaatje waar je het rolletje in deed en de autofocus was ingebouwd. Deze foto's waren lang niet altijd scherp, dus toen ik tijdens de opleiding Publiciteitsvormgeving en Fotografie merkte dat ik verder wilde met fotografie werd het weer snel een handmatige scherpstelling. Analoog welteverstaan, want de digitale camera's stonden nog in de kinderschoenen en konden bij lange na niet tippen aan de kwaliteit van mijn toenmalige Hasselblad.
Photoshop was nog zo nieuw, dat de leerkracht nauwelijks wist hoe het werkte. Te bedenken dat hij werd geacht het programma aan ons te leren ... Al mijn kennis over Photoshop is autodidact en heb ik gaandeweg in mijn arbeidsverleden opgebouwd. Maar nu verder met die autofocus!
Stilstaan bij de focus van je camera kan zeker nuttig zijn, want de meest gebruikte systemen hebben hun eigen voor- en nadelen. Handmatig scherpstellen kun je door het draaien aan een ring op het objectief (wanneer deze mogelijkheid erop zit). Meestal zit er aan de zijkant van zo'n lens een knopje die je kunt verschuiven. Nee, ik dwaal niet af, het is om even het verschil uit te leggen tussen manuele focus (MF) en autofocus (AF). Deze manier van scherpstelling vergt wat oefening en een goed stel ogen. Lukt dat niet, gebruik dan lekker je autofocus.
"Tegenwoordig werken vrijwel alle autofocuscamera's met contrastdetectie, fasedetectie of een combinatie van die twee." (Focus Magazine - januari 2020)
Contrastdetectie is een AF-systeem dat aanvankelijk vooral werd gebruikt in compact- en systeemcamera's, maar nu ook steeds vaker bij spiegelreflexen, tijdens de live-view modus. De reden is dat je de beeldsensor gebruikt voor de autofocus, dus die sensor moet het beeld constant kunnen opvangen. Het basisprincipe achter deze vorm van autofocus is eenvoudig te begrijpen en voor meer uitleg verwijs ik je graag naar het artikel in het magazine. Contrastdetectie is zeer accuraat, omdat je met dezelfde sensor meet en de foto maakt. Het grootste nadeel is echter dat het systeem aan de hand van het contrast niet kan bepalen in welke richting het objectief versteld moet worden. Het systeem zal dus gewoon even het objectief verstellen en dan kijken wat er gebeurt. Het systeem kan ook niet vooraf bepalen wanneer de maximale scherpte zal worden bereikt en hoeveel het objectief daarvoor versteld zal moeten worden. De optimale scherpstelling wordt dus gevonden via een soort zigzagbeweging. Moderne systemen hebben inmiddels zoveel rekenkracht dat dit razendsnel gaat en nauwelijks waarneembaar is, maar het blijft een lastig punt bij snel bewegende onderwerpen. Deze zul je met zo'n camera niet volledig scherp kunnen fotograferen.
Fasedetectie is het systeem dat van oudsher in spiegelreflexen wordt gebruikt. Het vereist een aparte AF-sensor, omdat de neergeklapte spiegel verhindert dat het licht op de beeldsensor komt. Vlak voor de opname klapt de spiegel omhoog en gaat de sluiter open. De spiegel kaatst het licht naar de zoeker, maar in het midden van de spiegel zit een semitransparant deel met daarachter een hulpspiegel die het licht naar een speciale AF-module onderin het spiegelhuis kaatst. - Aldus Johan Elzinga
De kracht van fasedetectie is dat je aan de hand van die verschillen zowel kunt bepalen hoeveel het objectief versteld moet worden en in welke richting dat dient te gebeuren. Met één enkele meting kan dus de juiste scherpstelling worden bepaald. Het is razendsnel! In de praktijk vinden er meerdere metingen plaats, zo wordt de nauwkeurigheid nog meer verhoogd. Echter in mijn ervaring kan in donkere omstandigheden dit systeem moeilijk de scherpstelling bepalen. In dat geval heeft de lens 'hulp' nodig en draai ik even mee in de juiste richting. Bij snelbewegende onderwerpen stel ik ook mijn camera anders in, bijvoorbeeld op continue scherpstelling. Ik 'vertel' de camera dat hij nog sneller moet werken dan in de normale stand. Bij stilstaande objecten is manuele focus fijn, je kunt zo precies zelf bepalen waar de scherpte ligt.
Moderne fasedetectiesystemen hebben meestal ook meerdere kruissensoren, die in twee of meer richtingen meten. Het standaard fasedetectiesysteem heeft ook nadelen. Het eerste nadeel: er valt geen licht meer op de AF-sensor op het moment dat je de foto maakt. Vooral bij bewegende onderwerpen kan de beweging dus niet worden gevolgd tot het exacte moment van opname. Om dit op te lossen is het systeem voorzien van voorspellende algoritmes. Het tweede nadeel: de AF-sensor is op een aparte plaats in het spiegelhuis gemonteerd, en iedere montage heeft een bepaalde tolerantie. Kleine afwijkingen die nog wel binnen de normen vallen. Een laatste nadeel is dat het systeem beperkingen oplegt aan de grootte van de AF-sensor en daarmee aan het gedeelte van de foto waar je op kunt scherpstellen.
Om de voor- en nadelen van contrast- en fasedetectie te kunnen combineren, en zo de nadelen te kunnen beperken, zijn er hybride systemen ontwikkeld. Deze camera's gebruiken zowel contrast-autofocus als fasedetectie-autofocus. Uiteraard werkt dit alleen als de hoofdsensor actief beeld binnen krijgt, dus bij spiegelreflexen alleen in live-view.
Kortom, wanneer je een camera wil gaan aanschaffen, bedenk je van te voren goed wat je ermee wil gaan doen. Gebruiksgemak en grootte kan van belang zijn bij vakanties. Lees artikelen uit magazines zoals FOCUS en/of laat je goed voorlichten bij de speciaalzaak. Gun die specialist ook een beetje winst, zo kunnen we er over 20 jaar ook nog terecht voor goed advies.
Ik ga in maart naar de Professional Imaging Beurs en ga mede dankzij deze informatie gerichte vragen stellen bij de Nikon specialisten. Een nieuwe camera is een must, ik groei graag mee met de nieuwste technieken om zo een nóg beter beeld te kunnen leveren. Kwaliteit staat altijd voorop!